Tetun: MAP SEI HARI’I SENTRU AREA AGRÍKULTURA INTEGRADU HO RAI 140 HEKTARES IHA MUNISPIU VIQUEQUE.

VIQUEQUE- Programa hodi Hari’I Sentru Intergradu iha tempu badak ne’e hanesan programa Rekoperasaun Ekonomia iha rai hektares 140 iha suku uma wain kraik postu adminnistrativu Vikeke ne ho nia funsaun atu hasa’e produsaun agrikola hodi fasilita Inportasaun eksportasaun Rai laran no sai area edukasaun turizmu iha parte kosta sul. Diretór Nasionál Agro Comersia, Fernando Egídio Amaral esplika katak, Embaixadór Indonezia Sahat Sitorus ho nia kometiva ohin visita area 140 hektares ne’e atu haree besik liu luan area ne’e tanba Timor –leste sei servisu hamutuk ho kompnahia Palm Indoensai sei fó formasaun ba ita nia ema sira be’ebé mak sei servisu iha area ne’e rasik. Nian hatuta, rai ne’ebe mak produtivu ba area agrikultura no rai ne’ebé estratejiku atu hari’I sentru ne’ebé mak atu fasilita agríkultura dezenvolvimentu iha kosta sul neduni aban bairua dezenvolviemntu agrikultura lao diak it a bele fasilita inportasaun no esportasaun iha rai laran. ’’Neduni iha kurtu prazu ne’e ita sei halo demostrasaun area agríkultura, pekuaria, peskas no plantas industria, depois iha mediu prasu ita mós sei transfroma area ida ne’e sai Parke Eko Area Turizmu ho nia funsaun atu dezenvolve sentru Inovasaun teknolojia , sai fatin mós ba formasaun liu-liu iha area ne’e mós sei sai terminal ida konaba agro komersiu ne’ebe bele atende ona atividade inportasaun no eksportasaun hosi kosta sul ninian ikus liu ita mós hakarak iha Turizmu edukasaun neduni ba oan sir aka alin estudante sir abele mai haree rasik oinsa hakiak karau, oinsa atu halo keju , oinsa hakiak fahi no hakiak ikan neduni liu hosi buat sira it abele eduka labrik sira atu kuinese area agrikultura no pekuaria.Tenik Nia Programa ne’e ne’ebe mak harii’I iha rai 140 hektares ne’e rai patrimoniu estadu neduni komunidade Vikeke entrega ba Ministériu Agríkultura atu bele hari’i Sentru Area Agríkultura Intergradu ne’e, ita hahu atu hasa’e produsaun agríkola e industria komersial atu nune’e ho rai ida ne’e nia valor ekonomika iha ona nune’e suku ne’ebé maka partense ba ida bele asegura sira nia seguransa alimentar no fó servisu mós ba kamunidade iha area ida ne’e atu reduz dezempregu hahu hosi baze tanba fatin ne’e bele fasilita ona programa intergrade hosi kosta sul. Nia relata liu tan, Komunidade ne’ebé maka dadaun ne’e halo atividade hanesan to’os iha parte rai ne’ebé mak identifika ona ne’e Ministériu sei la hasai sira hosi area ne’e tanba sei involve sira iha programa intregradu ne’e tanba MAP sei organiza sira sei hola parte iha atividade ida ne’e atu nune’e bele hetan benifisiu dereta ba sira. Diretór mós hatutan, Planu atu hari’I sentru ne’e sei hahu iha fulan outobru ho novembru tinan ne’e no sei hahu planu kurtu prazu no kontinua ba tinan oin sei implemnta mos planu mediu prazu tanba dadaun ne’e tekniku sira hahu ona halo mapamentu ba area refere. Iha program Intergardu ne’e Timor-leste liu hosi Embaizada Indonesia sei servisu hamutuk ho kompanhia Plam Indonesia maka sei fo asitensia tekniku lui-liu sira sei fó formasaun koanaba Oinsa kuda nu iha area integradu sai parke ida ne’ebe mak furak iha tempu naruk. Iha fatin hanesan, Xefe Aldeia usawin suku uma wain kraik, Liaon Soares iha postu Administartivu Vikeke, senti kontenti no agradese ba guvernu tanba bele hari’I Sentru Area Agríkultura Intregradu iha sira nia suku tanba benfisiu hosi programa ne’e ami sira nia komuidade iha area refere tanba bele partisipa dereta iha programa refere hodi hetan benifisiu hosi atividade ne’e. Nia hatutan, nu’udar autoridade lokál iha area ne’e hamutuk ho komunidade tomak sei kontribui ba dezenvolvimentu iha suku ne’e tanba saída mak guvernu halo kumunidade sira hetan nia vatajen iha futuru.

Tuir enkontru ne’ebé mak hala’o iha loron 8//9 foin lalais Ministériu ho e komunidade iha suku no aldeia hotu-hotu partisipa no komunidade senti orgullu tanba guvernu bele mai hari’I sentru ne’e iha ami nia le’et, maske dezenvolvimentu lao neneik maibé ba oin ami ho komunidade sei senti dezenvolvimentu iha suku ida ne’e tanba ne’e komunidade sei kontribui tomak ba aividade refere. (E"S)