Boschidar Karastojanow

aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie
Zur Navigation springen Zur Suche springen

Boschidar Penew Karastojanow (wissenschaftliche Transliteration Božidar Penev Karastojanov; * 1940 in Bulgarien; † Oktober 2023 in Wien) war ein bulgarischer Musikwissenschaftler und Mediävist, der sich in seinen Forschungen mit verschiedenen Traditionen der ostkirchlichen Monodie und gelegentlich auch deren Berührungspunkten zur folkloristischen Musik auseinandersetzte.

Leben[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

Boschidar Karastojanow wurde 1940 in eine Lehrerfamilie in Bulgarien geboren.

Nach dem Abschluss des Musikgymnasiums in Warna (Bulgarien) folgte das Studium (Fachrichtung „Theorie, Dirigieren und Komposition“) am Staatlichen Konservatorium „P. Wladigerow“ in Sofia, Bulgarien. 1962 setzte er sein Studium im Fach „Theorie der Musik“ am Staatlichen Moskauer P.I.Tschaikowski-Konservatorium fort.

Nach Abschluss des Studiums arbeitete er als Dozent am VMPI (heute AMTII „Prof. Assen Diamandiew“) in Plowdiw, Bulgarien und später als Lehrer für theoretische Fächer bei der „Moskauer Chorkapelle“ (Moskau, Russland).

Zwischen 1970 und 1985 war er wissenschaftlicher Mitarbeiter des Institutes für Kunstgeschichte der Russischen Akademie der Wissenschaften (Moskau, Russland), Sektion „Alte Russische Musik“ tätig. Das Forschungsobjekt wurde die Problematik der Melodik und der Notation des Snamenny Rospew in den Gesangbüchern Monatliches Sticherarion und Prazdniki.

Tagung „Theorie und Geschichte der Monodie“ Wien 2016: G. Aleksejewa, B. Karastojanow, N. Parfentjewa, N. Parfentjew

Zwischen 1985 und 2005 arbeitete als wissenschaftlicher Mitarbeiter des Instituts für Musik, heute Institut für Kunstwissenschaft der Bulgarischen Akademie der Wissenschaften (Sofia, Bulgarien). Es folgte die Fortsetzung der Erforschung der russischen Materialien sowie Beginn der Erforschung der bulgarischen Gottesdienstlichen Gesangsarten und der bulgarischen Folklore.

Tagung „Theorie und Geschichte der Monodie“ in Wien 2018

Neben zahlreichen Lektionen und Kursen in Bulgarien, Russland und Österreich, hat Boschidar Karastojanow bei mehreren Konferenzen in Armenien, Bulgarien, den Niederlanden, Österreich, Polen, Russland, Rumänien und der Ukraine teilgenommen. In den herausgegebenen Artikeln sind die Hauptthesen der ausgearbeiteten Problematik über die Theorie der monodischen Melodik und der Neumennotation ausgelegt.

Seit 2001 lebt er in Wien, wo er seine wissenschaftliche Tätigkeit fortsetzte, er hat einige Seminare in Bulgarien und Österreich durchgeführt, bei mehreren Tagungen teilgenommen, zahlreichen musikwissenschaftlichen Artikeln veröffentlicht.

Karastojanow ist im Oktober 2023 in Wien gestorben.

Veröffentlichungen[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

Monographien[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  • Песнопения за св.св.Кирил и Методий в невмени извори от XII-XX век. София, изд. Музика, 1993. („Die Gesänge für Hl. Kyrill und Hl. Methode in den Neumenquellen des 12.-20. Jahrhunderts“)[1]
  • Die melodischen Formeln des Znamenny Rospevs im Fitnik von Fedor Krestjanin. (Handschrift aus den 60er Jahren des 17.Jh., Russische National Bibliothek, Sammlung Pogodin 1925, ff.183-194v). Wien, 2005, 2. Auflage 2015.[2]
  • Große IsonTò Μέγα „Ισον“ vom Ioannes Koukouzelis in der Redaktion des 19. Jahrhunderts. Wien, 2007[3]
  • Die Popevki des Znamenny Rospevs. Nach Materialien des Gesangsbuches Prazdniki, neue istinoretschnaya Redaktion. Handschrift vom Ende des 17. Jahrhunderts, Moskau, GIM, Synodale Gesangssammlung Nr. 41. Wien, 2008, 2. Auflage 2015.[4]
  • Sticheron des Znamenny Rospevs „Denese Vladytschice presvjataja devo zarize prechodite“. Kurze Version des Sticherons „Dnes Vladytschica Bogorodica presvjataja deva zariza k synu svoemu“. Sticheron des Znamenny Rospevs „Dnes vozraduemsja ezhe na nebesech“. „Osmoglasiem Uspenskomu Zamblaku podoben“. Publikation, linear – notierte Transkription, Kommentare, Erforschung. Wien, 2009[5]

Artikel (Auswahl)[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  • Тонемы и просодемы знаменного распева. IN: МААФА-75: Первый Всесоюзный семинар по машинным аспектам алгоритмического форматированного анализа музыкальных текстов. (Ереван–Дилиуган, 27.X–1.XI.1975 г.). Материалы. Издательство АН АрмССР, Ереван, 1975, с.149–155.[6]
  • К вопросу расшифровки крюковых певческих рукописей знаменного распева. IN: Musica Antiqua, IV, Acta schientifika, Bydgoszcz 1975 Polska, с.487–503.[7]
  • Тонемите в знаменен роспев, in: Българско музикознание, № 4, София 1980, с. 50 – 66.[8]
  • Орнаментиране в „болгарский роспев“, in: Българско музикознание, № 1, София 1982, с. 107 – 114.[9]
  • Орнаментиране в „болгарский роспев“, in: Първи международен конгрес по българистика, доклади, симпозиум Болгарский роспев. Българо-руски музикални връзки през XIV-XVIII век, София 1982, с. 104 – 111.[10]
  • Сегментация мелодий знаменного роспева, in: Всероссийский фестиваль „Невские хоровые ансамбли“. Материалы Всероссийской научно-практической конференции „Прошлое и настоящее русской хоровой культуры“. Ленинград, 18 – 24 мая 1981 года, Москва 1984, с. 47 – 50.[11]
  • Два новооткрити нотирани извора за балканската певческа практика на славянски език през XVI век, in: Българско музикознание, № 2, София 1985, с. 3 – 13.[12]
  • Мотивите в руския знаменен роспев, in: Българско музикознание, № 1, София 1986, с. 41 – 50.[13]
  • Международен конгрес по стара музика на Европейския изток, in: Българско музикознание, № 1, София 1986, с. 109 – 113.[14]
  • Сричката – най-малката певческа значима текстова единица в знаменен роспев, in: Българско музикознание, № 4, София 1986, с. 25 – 35.[15]
  • Втори международен конгрес по българистика, подсекция Музика, in: Българско музикознание, № 4, София 1986, с. 67 – 77.[16]
  • Tonemas and Prosodemas as Rhythmic Elements of Znammeny Rospev, in: Acta of the Congress at Hernenn Castle in November 1986, Hernenn 1991, p. 109 – 127.[17]
  • Нотирани стихири за Иван Рилски в руския месечен Стихирар, in: Втори международен конгрес по българистика, № 17, София 1987, с. 165 – 184.[18]
  • Стихира за Борис и Глеб „Плътскоую богатяща“ – забележителен образец на старото руско певческо изкуство, in: Българско музикознание, № 3, София 1987, с. 31 – 66.
  • За типологията на нотираните певчески книги „Славник“, „Минейник“ и „Стихирар“ от Хаджи Ангел Севлиевец, in: Музикални хоризонти, № 17 – 18, София 1988, с. 40 – 50.[19]
  • О таблицах мелодических формул знаменного распева, in: Musica Antiqua VIII, vol. 1, Acta Musicologika, Bydgoszcz 1988, с. 489 – 516.[20]
  • За някой особености на средновековата певческа практика като професионално изкуство, in: Професионализмът в народната музикална и средновековна певческа практика, списание Музикални хоризонти, № 12 – 13, София 1989, с. 139 – 146.
  • Българска музикална медиевистика днес, in: Нова българска музика ´89, София 1989, с. 21 – 30.[21]
  • Нотирани канони за Кирил и Методий в руски служебен миней от XVII век, in: Втори международен конгрес по българистика, том 21, Кирило-Методиевистика, симпозиум, София 1989, с. 364 – 371.[22]
  • Знамената като тонемно-прозодемен тип знаци, in: Музикални хоризонти, № 2, София 1989, с. 41 – 61.[23]
  • Попевки и фиты в центонах знаменного роспева и их основные формулы, in: Българско музикознание, кн. 1, София 1991, с. 27 – 70.[24]
  • Cтруктурни единици от втори порядък в монодията и техните формулни осъществявания, in: Българско музикознание, год. XXVI, София 2002, кн. 2, с. 5 – 17.[25]

Vorlesungen/Konferenzen[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  • Wien, 2002: „Zur Erforschung der monodischen Melodik“. / „Об изучении монодийной мелодики“.[26]
  • Wien, 2006: „Die für den Gesang bedeutenden Texteinheiten.“/ „О значимых в пении текстовых единицах“.[27]
  • Wien, 2008: „Die melodische Formeln und deren Formelrealisierung“./ „Мелодические формулы и их формульная реализация“.
  • Wien, 2010: „Die melodische Zeile als Einheit der Tonhöhe in der Theorie des Znamenny Rospevs“, / „Строка – высотное измерение в теории Знаменного роспева“.
  • Wien, 2012: „Über einfachen melodischen Elementen in Antiphonen des Gregorianischen Chorals“. / „О простейших мелодических элементах в Антифонах Грегорианского хорала“.
  • Wien, 2014: „Ornamentierung als Erscheinungsform des Tonemas“. / „Орнаментирование как явление тонемы“
  • Wien 2016: „Über die einfachen Einheiten der Melodie und der Notation“ / О простейших единицах мелодии и нотации".
  • Wien, 2018: „Die Höhe der Melodemen und Höhen-Hinweise in der Znamena“ / „Высота мелодем и высотные указания в знаменах“.
  • Wien, 2020: „Zum Problem der mehrstufigen Strukturellen Analyse der Gesänge“ / „К проблеме многоуровнего структурного анализа песнопений“.[28]

Einzelnachweise[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  1. Chant for the Saints Cyril and Methodius in neumatic sources from 12th-20th centuries. Hrsg.: Musika Sofia. 1. Auflage. Musica, Sofia 1993, ISBN 954-405-008-6, S. 335
  2. Bozhidar Karastoyanov: Die melodische Formeln des Znamenny Ropspev im „Fitnik“ von Fedeor Krestjanin. Hrsg.: Maria Pischlöger. 2. Auflage. Tribun EU., s.r.o, Brno / Wien 2015, ISBN 978-3-9502130-4-1, S. 405
  3. Bozhidar Karastoyanov: „Große Ison“ – Tò Μέγα „Ισον“ vom Ioannes Koukouzelis in der Redaktion des 19. Jahrhunderts, Wien 2007. Hrsg.: Maria Pischloeger. Wien 2007, ISBN 978-3-9502130-1-0, S. 139.
  4. Bozhidar Penev Karastoyanov: Die Popevki des Znamenny Rospevs. Hrsg.: Maria Pischlöger. 2. Auflage. Tribun EU.s-r-o, Brno / Wien 2015, ISBN 978-3-9502130-7-2
  5. Bozhidar Karastoyanov: Sticheron des Znamenny Rospevs „Denese Dladytschice“. Hrsg.: Maria Pischlöger. 1. Auflage. Wien 2009, ISBN 978-3-9502130-3-4
  6. Тонемы и просодемы знаменного роспева, in: МААФА-75: Первый Всесоюзный семинар по машинным аспектам алгоритмического форматированного анализа музыкальных текстов. (Ереван–Дилиуган, 27.X–1.XI.1975 г.). Материалы. Издательство АН АрмССР, Ереван 1975, с. 149 – 155.
  7. К вопросу расшифровки крюковых певческих рукописей знаменного роспева. IN: Musica Antiqua, IV, Acta schientifika, Bydgoszcz 1975 Polska, с.487 – 503.
  8. Българско музикознание, № 4, София 1980, с. 50 – 66.
  9. Българско музикознание, № 1, София 1982, с. 107 – 114.
  10. Българо-руски музикални връзки през XIV-XVIII век, София 1982, с. 104 – 111.
  11. Всероссийский фестиваль „Невские хоровые ансамбли“. Материалы Всероссийской научно-практической конференции „Прошлое и настоящее русской хоровой культуры“. Ленинград, 18 – 24 мая 1981 года, Москва 1984, с. 47 – 50.
  12. Б. Карастоянов: Два новооткрити нотирани извора за балканската певческа практика на славянски език през XVI век, in: Българско музикознание, № 2, София 1985, с. 3 – 13.
  13. Българско музикознание, № 1, София 1986, с. 41 – 50.
  14. Българско музикознание, № 1, София 1986, с. 109 – 113.
  15. Б. Карастояновж: Сричката – най-малката певческа значима текстова единица в знаменен роспев, in: Българско музикознание, № 4, София 1986, с. 25 – 35.
  16. Българско музикознание, № 4, София 1986, с. 67 – 77.
  17. Acta of the Congress at Hernenn Castle in November 1986, Hernenn 1991, p. 109 – 127.
  18. Втори международен конгрес по българистика, № 17, София 1987, с. 165 – 184.
  19. Bozhidar Karastoyanov: За типологията на нотираните певчески книги... In: Elena Tontscheva – Natasha Japova (Hrsg.): Музикални хоризонти / Musikalen Horizonten. Nr. 17 – 18. Sofia 1988, S. 180
  20. Божидар Карастоянов: За някой особености на средновековната певческа практикакато професионално изкуство. Hrsg.: Svetlana Kujumdjieva – Todor Todorov. Muzikalni Horizonti, Nr. 12 – 13. Muzikalni Horizonti – Музикални Хоризонти, Sofia 1989
  21. Нова българска музика ´89, София 1989, с. 21 – 30.
  22. Втори международен конгрес по българистика, том 21, Кирило-Методиевистика, симпозиум, София 1989, с. 364 – 371.
  23. Bozhidar Karastoyanov: Знамената като тонемно-проходемен тип знаци. Hrsg.: Vera Naidenova. Musikalni Horizonti, Nr. 2. Muzikalni Horizonti / Музикални хоризонти, Sofia 1989
  24. Българско музикознание, кн. 1, София 1991, с. 27 – 70.
  25. Българско музикознание, год. XXVI, София 2002, кн. 2, с. 5 – 17.
  26. B.Karastoyanov: Zur Erforschung der monodischen Melodik. In: Maria Pischlöger (Hrsg.): Theorie und Geschichte der Monodie. 1. Auflage. Band 2. Tribun EU, s.r.o, Brno 2011, ISBN 978-80-263-0035-9.
  27. B. Karastoyanov: „О значимых в пении текстовых единицах“. In: Theorie und Geschichte der Monodie. Tribun EU, s.r.o, Brno 2011, ISBN 978-80-263-0224-7
  28. Bozhidar Karastoyanov: Zum Problem der mehrstufigen Strukturanalyse der Gesänge. In: Theorie und Geschichte der Monodie. Tribun EU, s.r.o, Brno, Wien 2022, ISBN 978-80-263-1745-6.